Arheološki park neolitsko-sojeničko naselje

Zbog suviše skromnih arhitektonskih ostataka ne može se govoriti o obliku neolitskog staništa, osim konstatacije da su sigurno korištene nadzemne kuće. Od građevinskih ostataka može se spomenuti ognjište koje se nalazilo na otvorenom prostoru između kuća, za koga B. Čović smatra da je duže vremena korišteno (Čović, 1961:  87.).

Od oruđa bile su u upotrebi glačane kalupaste i jezičaste sjekire, kremeni nožići, strugalice i mala trapezoidna, fino retuširana oruđa. Od koštanog materijala pronađena su dobro glačana šila (tabela II, od sl. 1 do sl. 7).

Keramički materijal je zastupljen grubim, monohromnim i slikanim predmetima. Gruba keramika je pravljena od slabo prečišćene zemlje, često sa glačanom prevlakom. Debeli zidovi su sive, smeđe, crvene ili mrke boje, a često su i dvobojni. Oblici sudova, najčešće visine od 15 do 30 cm i ponekad preko 50 cm, izlaze iz okvira loptaste forme, vrlo rijetko narušene bradavičastim, tunelastim ili trakastim drškama (tabela I, sl. 4 do sl. 9). Ovako oblikovana keramika ukrašavana je najčešće barbotin tehnikom, dok je impresso ukras dosta rijeđi i to nikad na sudovima većih dimenzija. Urezani ornament se javlja vrlo rijetko, samo na dva primjerka (tabela I, sl. 8; tabela III, sl. 4), a otiskivanje prsta i nokta češće.

Monohromna keramika je dobro pečena i može se reći da je bolje prečišćena iako je sa primjesama pijeska, naročito kod većih posuda. Posude su premazivane sa obje strane, a dominira svjetlo-smeđi ton. Najčešći oblik predstavljaju poluloptaste posude na šupljoj nozi, koja od zvonaste ide do prstenaste (slika 1.) Također su zastupljene i loptaste posude sa kraćim ili dužim cilindričnim vratom. Tri različite noge žrtvenika pripadaju takođe ovoj vrsti keramike (slika 2.).

 

                                      

      Slika 1. Poluloptaste posude (stratum VI), Gornja Tuzla             Slika 2. Noge žrtvenika (stratum VI), Gornja Tuzla

 

Slikana keramika je brojna i raznovrsna oblikom, ali ornamentisana isključivo tamnom bojom na svijetloj osnovi, uz korištenje samo pravolinijskog ornamenta (tabela IV). Po obliku i fakturi ova keramika se ne razlikuje od monohromne. Tu su zastupljene poluloptaste manje posude sa ravnim dnom i loptaste sa cilindričnim vratom, obično većih dimenzija (slika 3.).

 

Slika 3. Pito, (stratum VI), Gornja Tuzla

Komparacijom pronađene keramike u ovom stratumu utvrđeno je da se ona genetski veže, prvenstveno za tesalsku sesklo kulturu, dok slikana keramika stoji u direktnoj vezi sa završnom fazom sesklo kulture, koja je paralelna s početkom Dimini ekspanzije u Tesaliji (Čović, 1959: 6-7.).

U Okviru

#ReLoaD

Regionalni program lokalne demokratije na Zapadnom Balkanu finansira Evropska unija, a implementira UNDP

Udruženje za razvoj

U saradnji sa JKP Pannonica doo Tuzla